Tin Tức
Cấu tạo máy thủy bình: Giải thích từng bộ phận và cách vận hành cơ bản
Trong lĩnh vực đo đạc, máy thủy bình là một thiết bị không thể thiếu khi cần xác định độ cao tương đối giữa các điểm trong địa hình. Để sử dụng thành thạo thiết bị này, người dùng cần nắm rõ cấu tạo máy thủy bình, cũng như cách vận hành cơ bản của nó. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu chi tiết từng bộ phận quan trọng và hướng dẫn sử dụng máy thủy bình đúng cách, phù hợp cho người mới bắt đầu hoặc các kỹ thuật viên đo đạc chuyên nghiệp.
1. Máy thủy bình là gì?
Máy thủy bình là một loại máy đo đạc dùng để xác định chênh lệch độ cao giữa các điểm trên mặt đất. Thiết bị này được sử dụng rộng rãi trong xây dựng, địa chính, giao thông, thủy lợi và các công trình kỹ thuật khác. Máy hoạt động dựa trên nguyên lý tạo đường ngắm nằm ngang, kết hợp với thước đo để đọc độ cao tương đối.
2. Cấu tạo máy thủy bình gồm những bộ phận nào?
Hiểu rõ cấu tạo máy thủy bình là yếu tố then chốt để sử dụng đúng và bảo trì hiệu quả thiết bị. Dưới đây là các bộ phận chính của máy thủy bình:
Ống kính (ống ngắm)
Đây là bộ phận quan trọng nhất của máy. Ống kính giúp người dùng nhìn rõ mục tiêu qua thước đo. Trong ống ngắm thường có:
- Thị kính: Phía mắt người quan sát. Có thể điều chỉnh để nhìn rõ vạch chữ thập.
- Vật kính: Phía đối diện với vật thể đo, có chức năng thu nhận hình ảnh.
- Vạch chữ thập: Hai đường ngang dọc giao nhau, dùng để ngắm đúng điểm cần đo.
Bộ phận điều chỉnh tiêu cự (vặn lấy nét)
Nằm gần ống kính, giúp điều chỉnh hình ảnh thu được từ vật kính để ảnh rõ nét trên vạch chữ thập.
Nivo tròn (bọt thủy tròn)
Dùng để kiểm tra và điều chỉnh sao cho máy nằm ngang. Khi bong bóng bọt thủy nằm chính giữa vòng tròn thì máy đã được cân bằng.
Bàn độ quay ngang (thân máy quay)
Cho phép người sử dụng xoay máy 360 độ theo phương ngang để ngắm các điểm đo khác nhau mà không cần di chuyển toàn bộ máy.
Vít cân bằng (vít chân máy)
Gồm 3 vít, dùng để điều chỉnh cân bằng máy theo phương ngang trước khi đo. Là công cụ hỗ trợ cho bọt thủy tròn.
Đế máy (chân đế)
Đế giúp cố định máy lên chân máy. Đây là bộ phận trung gian kết nối giữa máy và giá ba chân.
Chân máy (giá ba chân)
Dùng để đỡ toàn bộ máy thủy bình. Có thể điều chỉnh chiều cao và độ nghiêng. Phần chân phải được chôn chắc xuống đất để đảm bảo độ ổn định khi đo.
3. Nguyên lý hoạt động cơ bản của máy thủy bình
Máy thủy bình hoạt động dựa trên nguyên lý tạo ra một đường ngắm nằm ngang tuyệt đối. Người sử dụng sẽ ngắm từ máy đến các thước đo (thước mia) đặt tại các điểm cần xác định cao độ. Bằng cách so sánh các số đọc trên thước mia tại các điểm khác nhau, người đo có thể tính toán được chênh lệch cao độ giữa các điểm đó.
Ví dụ: Nếu số đọc ở điểm A là 1.250m và điểm B là 1.600m, thì độ chênh cao giữa A và B là 0.350m (tức điểm B thấp hơn điểm A 0.350m).
4. Hướng dẫn vận hành máy thủy bình cơ bản
Để sử dụng máy thủy bình hiệu quả, bạn cần tuân theo các bước sau:
Bước 1: Lắp đặt và cố định máy
- Dựng chân máy chắc chắn trên mặt đất.
- Gắn máy lên chân máy và siết chặt ốc gắn.
- Điều chỉnh độ cao của chân sao cho mắt dễ quan sát qua ống kính.
Bước 2: Cân bằng máy bằng bọt thủy tròn
- Nhìn vào bọt thủy tròn và điều chỉnh 3 vít cân bằng để bọt thủy nằm đúng giữa vòng tròn.
- Khi máy đã cân bằng, đường ngắm mới đảm bảo nằm ngang.
Bước 3: Ngắm mục tiêu
- Điều chỉnh thân máy quay ngang để đưa ống kính về hướng thước đo.
- Dùng thị kính điều chỉnh vạch chữ thập rõ nét.
- Dùng vặn lấy nét (nút chỉnh tiêu cự) để hình ảnh trên thước mia rõ ràng.
Bước 4: Đọc số và ghi kết quả
- Sau khi ngắm đúng, đọc chính xác số trên thước mia ứng với vạch ngang giữa trong ống kính.
- Ghi lại số đo để tính toán chênh lệch cao độ.
Công thức:
Cao độ trạm máy = Cao độ mốc + Số đọc mia
Cao độ điểm = Cao độ trạm máy – Số đọc mia
5. Một số lưu ý khi sử dụng máy thủy bình
- Không được để máy bị va đập, rơi rớt vì có thể làm sai lệch hệ thống quang học bên trong.
- Sau mỗi ngày làm việc, nên lau sạch ống kính và các bộ phận khác.
- Luôn kiểm tra bọt thủy và cân bằng lại trước mỗi lần đo.
- Nếu máy sử dụng lâu ngày, nên gửi kiểm định hiệu chuẩn để đảm bảo độ chính xác.
6. Địa chỉ mua máy trắc địa chính hãng, uy tín
CÔNG TY CỔ PHẦN CÔNG NGHỆ CHC MIỀN NAM
Chuyên cung cấp các thiết bị trắc địa chất lượng cao với dịch vụ hậu mãi tốt. Đơn vị uy tín với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực cung cấp máy RTK và các thiết bị GPS.
Địa chỉ: 71 Trường Sơn, Phường Tân Sơn Hòa, Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam
Điện thoại: 0965 68 68 69 – 0984 12 08 18
Email: chcmiennamvn@gmail.com
Website: chcnav.vn
7. Kết luận
Việc hiểu rõ cấu tạo máy thủy bình và biết cách vận hành cơ bản sẽ giúp người sử dụng thao tác nhanh chóng, chính xác và tăng độ tin cậy trong các phép đo. Trong các công trình xây dựng, công tác định vị cao độ là vô cùng quan trọng, và máy thủy bình chính là công cụ không thể thiếu để thực hiện nhiệm vụ này một cách hiệu quả.
Nếu bạn là người mới bắt đầu làm quen với thiết bị đo đạc, đừng bỏ qua bước học kỹ cấu tạo và thực hành vận hành theo đúng quy trình. Điều này không chỉ giúp bảo vệ thiết bị mà còn đảm bảo chất lượng công trình và độ chính xác trong các kết quả đo.
