Tin Tức
Cấu tạo máy kinh vĩ: Các bộ phận chính và cách vận hành đúng chuẩn
1. Giới thiệu máy kinh vĩ
Máy kinh vĩ là một thiết bị đo đạc không thể thiếu trong lĩnh vực trắc địa, xây dựng và khảo sát. Với khả năng đo góc ngang, góc đứng và hỗ trợ đo khoảng cách, máy kinh vĩ giúp kỹ sư định vị chính xác vị trí, góc quay và hướng tuyến công trình. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết về cấu tạo máy kinh vĩ, các bộ phận chính cũng như cách vận hành máy sao cho đúng chuẩn, mang lại hiệu quả cao trong công việc thực địa.
2. Phân loại máy kinh vĩ
Trước khi tìm hiểu chi tiết cấu tạo máy, cần nắm rõ rằng có hai loại máy phổ biến:
- Máy kinh vĩ cơ: Sử dụng hệ thống cơ khí thuần túy để đo góc, thích hợp cho các công việc đơn giản, chi phí thấp.
- Máy kinh vĩ điện tử: Có tích hợp màn hình, bộ xử lý số, cho phép đo chính xác và nhanh hơn, phổ biến trong xây dựng hiện đại.
3. Cấu tạo máy kinh vĩ
Một chiếc máy kinh vĩ – dù là cơ hay điện tử – đều có cấu trúc gồm 3 phần chính: bộ phận ngắm, bộ phận quay và đo góc, và bộ phận đế máy.
Cấu tạo cơ bản máy kinh vĩ
Bộ phận ngắm (Ống kính chuẩn trực)
- Ống kính ngắm (telescope): Dùng để ngắm mục tiêu. Có thể điều chỉnh tiêu cự để nhìn rõ mục tiêu ở các khoảng cách khác nhau.
- Vòng điều chỉnh tiêu cự: Cho phép lấy nét hình ảnh chính xác.
- Chỉ thị chéo (reticle): Thường là hai đường chữ thập giúp xác định chính xác tâm mục tiêu cần ngắm.
Bộ phận quay và đo góc
- Vòng độ ngang (Horizontal circle): Đo góc quay theo phương ngang.
- Vòng độ đứng (Vertical circle): Đo góc nghiêng theo phương đứng.
- Bàn quay ngang và bàn quay đứng: Giúp xoay ống kính theo các hướng khác nhau.
- Khóa quay và vít vi động: Cố định hoặc tinh chỉnh góc quay, đảm bảo độ chính xác khi đo.
Bộ phận đế máy và cân bằng
- Đế máy (Tribrach): Gắn máy vào chân máy ba chân, có thể tháo rời.
- Ốc cân bằng (Leveling screws): Dùng để điều chỉnh máy nằm ngang chính xác.
- Libel tròn và libel dài (Bubble levels): Kiểm tra máy đã được cân bằng hay chưa.
- Chân máy (Tripod): Giữ cố định toàn bộ hệ thống máy kinh vĩ trên mặt đất.
Bộ phận điện tử (với máy kinh vĩ điện tử)
- Màn hình hiển thị LCD: Hiển thị số liệu đo được (góc, tọa độ…).
- Bàn phím chức năng: Điều khiển thao tác đo, lưu dữ liệu, chuyển chế độ đo.
- Pin và bộ cấp nguồn: Cung cấp năng lượng hoạt động cho máy.
4. Nguyên lý hoạt động của máy kinh vĩ
Máy kinh vĩ hoạt động theo nguyên lý đo góc giữa hai phương – phương ngang (quay quanh trục đứng) và phương đứng (quay quanh trục ngang). Khi ngắm vào một điểm mốc cụ thể, người đo xoay ống kính để định hướng và dùng hệ thống vòng độ để ghi lại số đo góc.
Đối với máy kinh vĩ điện tử, các thao tác đo và ghi nhận số liệu sẽ được thực hiện qua màn hình LCD, giúp tiết kiệm thời gian và giảm sai số do con người.
5. Hướng dẫn vận hành máy kinh vĩ đúng chuẩn
Các bước chuẩn bị
- Chọn vị trí đặt máy: Mặt bằng cần bằng phẳng và ổn định.
- Lắp máy lên chân tripod: Đảm bảo siết chặt ốc khóa.
- Cân bằng máy bằng libel tròn và ốc cân bằng.
- Căn chỉnh ống ngắm: Đảm bảo trục ống kính song song với mặt phẳng cần đo.
Đối với máy kinh vĩ điện tử, các thao tác đo và ghi nhận số liệu sẽ được thực hiện qua màn hình LCD, giúp tiết kiệm thời gian và giảm sai số do con người.
Tiến hành đo đạc
- Đo góc ngang: Ngắm điểm đầu → đặt vòng độ về 0° → xoay đến điểm cần đo → ghi số đọc.
- Đo góc đứng: Ngắm mục tiêu ở độ cao khác nhau → ghi số góc nghiêng.
- Lặp lại đo nhiều lần để đảm bảo chính xác.
Bảo quản và hiệu chỉnh
- Sau khi sử dụng, vệ sinh ống kính và thân máy nhẹ nhàng bằng khăn mềm.
- Không để máy tiếp xúc trực tiếp với mưa, bụi, hoặc ánh nắng gắt quá lâu.
- Thường xuyên hiệu chỉnh vòng độ và kiểm tra độ cân bằng.
5. Ứng dụng thực tế của máy kinh vĩ
Máy kinh vĩ được ứng dụng rộng rãi trong:
- Xây dựng công trình: Xác định vị trí cọc, móng, tim trục công trình.
- Trắc địa địa hình: Đo vẽ bản đồ địa hình, khảo sát độ dốc.
- Giao thông: Thiết kế và bố trí tim đường.
- Thủy lợi – thủy điện: Định hướng và đo độ nghiêng kênh, đập.
6. Địa chỉ mua máy trắc địa chính hãng, uy tín
CÔNG TY CỔ PHẦN CÔNG NGHỆ CHC MIỀN NAM
Chuyên cung cấp các thiết bị trắc địa chất lượng cao với dịch vụ hậu mãi tốt. Đơn vị uy tín với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực cung cấp máy RTK và các thiết bị GPS.
Địa chỉ: 71 Trường Sơn, Phường 2, Quận Tân Bình, Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam
Điện thoại: 0965 68 68 69 – 0984 12 08 18
Email: chcmiennamvn@gmail.com
Website: chcnav.vn
7. Kết luận
Việc hiểu rõ cấu tạo máy kinh vĩ và cách vận hành đúng chuẩn không chỉ giúp tăng hiệu suất công việc mà còn đảm bảo độ chính xác và an toàn trong quá trình đo đạc. Dù là dòng máy cơ hay điện tử, việc bảo dưỡng và sử dụng đúng cách sẽ giúp máy bền bỉ và hoạt động ổn định trong nhiều năm.
Nếu bạn là kỹ sư, sinh viên ngành xây dựng, trắc địa hay là người đang tìm hiểu về thiết bị đo đạc, việc nắm vững cấu tạo máy kinh vĩ là điều không thể thiếu. Hãy luôn chọn mua và sử dụng máy kinh vĩ chính hãng, có tài liệu hướng dẫn và được hiệu chuẩn định kỳ để đảm bảo chất lượng công việc thực tế.
