Tin Tức
Máy kinh vĩ cơ: Nguyên lý hoạt động và lý do vẫn được sử dụng rộng rãi
Trong thời đại công nghệ số với sự phát triển mạnh mẽ của các thiết bị đo đạc điện tử, máy toàn đạc và GNSS RTK, nhiều người cho rằng các thiết bị truyền thống như máy kinh vĩ cơ đã trở nên lỗi thời. Tuy nhiên, thực tế lại cho thấy rằng loại máy này vẫn đang được sử dụng rất phổ biến trong nhiều lĩnh vực như xây dựng, đo đạc địa hình, khảo sát công trình, và đặc biệt là trong đào tạo sinh viên ngành trắc địa.
Vậy máy kinh vĩ cơ hoạt động dựa trên nguyên lý nào? Và vì sao đến nay nó vẫn có chỗ đứng vững chắc trong ngành đo đạc? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.
1. Máy kinh vĩ cơ là gì?
Máy kinh vĩ cơ là một thiết bị đo đạc truyền thống, sử dụng cơ cấu cơ học thuần túy để đo góc ngang và góc đứng trong không gian. Thiết bị này được sử dụng để xác định vị trí điểm, xây dựng lưới khống chế, chuyển trục, định hướng các hạng mục công trình và phục vụ trong công tác trắc địa cơ bản.
Khác với máy kinh vĩ điện tử hay máy toàn đạc, máy kinh vĩ cơ không có màn hình hiển thị số, không tích hợp các chức năng lưu trữ dữ liệu, và không sử dụng pin hay nguồn điện. Tất cả các thao tác đều được thực hiện thủ công thông qua các bộ phận quang học, cơ học tinh xảo.
2. Cấu tạo cơ bản của máy kinh vĩ cơ
Một chiếc máy kinh vĩ cơ thường bao gồm các bộ phận chính như:
(1) – Bàn độ ngang
(2) – Bàn độ đứng
(3), (4), (5) – Ống kính
(6) – Ống thủy dài, ống thủy tròn
(7) – Bộ phận đọc số
(8) – Các ốc vi động
(9) – Các ốc cân bằng máy
3. Nguyên lý hoạt động của máy kinh vĩ cơ
Nguyên lý hoạt động của máy kinh vĩ cơ dựa trên việc đo góc giữa các điểm trong không gian bằng cách sử dụng hệ thống vòng chia độ góc (horizontally & vertically). Khi người dùng ngắm vào mục tiêu đầu tiên, họ ghi nhận giá trị góc hiện tại trên vòng chia. Sau đó, quay ống ngắm đến mục tiêu thứ hai và ghi nhận giá trị góc mới. Chênh lệch giữa hai giá trị này chính là góc giữa hai mục tiêu.
Quá trình đo lặp lại tương tự với góc đứng, từ đó người đo có thể xác định được vị trí và cao độ của các điểm trong mặt bằng hoặc không gian ba chiều.
4. Ưu điểm của máy kinh vĩ cơ
Dù không hiện đại như máy điện tử, máy kinh vĩ cơ vẫn có nhiều ưu điểm khiến nó được sử dụng rộng rãi:
Không phụ thuộc vào điện năng
Máy hoàn toàn hoạt động bằng cơ học, không cần pin hay điện, rất phù hợp với điều kiện làm việc ở vùng sâu vùng xa.
Độ bền cao
Với thiết kế bằng kim loại và cấu tạo đơn giản, máy kinh vĩ cơ rất bền bỉ, ít hư hỏng, và dễ bảo trì.
Độ chính xác tương đối ổn định
Trong phạm vi ứng dụng vừa và nhỏ, máy vẫn đảm bảo độ chính xác cao nếu được cân chỉnh đúng cách.
Chi phí thấp
So với máy toàn đạc hoặc máy điện tử, máy kinh vĩ cơ có giá thành rẻ hơn nhiều, dễ tiếp cận cho người mới học hoặc các dự án nhỏ.
Phù hợp cho đào tạo và giảng dạy
Nhiều trường đại học và cao đẳng vẫn sử dụng máy kinh vĩ cơ để dạy nguyên lý đo góc, giúp sinh viên nắm được bản chất trước khi làm quen với các thiết bị hiện đại hơn.
5. Ứng dụng thực tế của máy kinh vĩ cơ
Dù đã xuất hiện hàng chục năm, máy kinh vĩ cơ vẫn được ứng dụng trong nhiều công việc:
- Đo góc trong xây dựng móng nhà, cầu đường, cống thoát nước.
- Chuyển trục công trình, xác định điểm bố trí thi công.
- Lập bản đồ địa hình quy mô nhỏ.
- Giám sát biến dạng công trình theo chu kỳ.
- Đào tạo sinh viên ngành trắc địa và xây dựng.
6. Hạn chế của máy kinh vĩ cơ
Tất nhiên, do giới hạn công nghệ, máy cũng tồn tại một số nhược điểm:
- Tốn nhiều thời gian để thao tác thủ công.
- Phụ thuộc vào kỹ năng người đo, dễ sai số nếu thao tác không chính xác.
- Không có khả năng lưu trữ dữ liệu, phải ghi chép thủ công.
7. Vì sao máy kinh vĩ cơ vẫn được sử dụng rộng rãi?
Câu hỏi đặt ra là: Trong khi đã có nhiều thiết bị hiện đại hơn, tại sao máy kinh vĩ cơ vẫn chưa “biến mất”?
Câu trả lời nằm ở sự phù hợp và tính kinh tế. Trong các dự án nhỏ, địa hình phức tạp, hoặc không có nguồn điện, máy kinh vĩ cơ là một lựa chọn đáng tin cậy. Ngoài ra, nhiều chuyên gia vẫn đánh giá cao khả năng kiểm soát thủ công và tính linh hoạt của loại máy này trong các tình huống đặc biệt.
8. Một số thương hiệu máy kinh vĩ cơ phổ biến
Hiện nay, thị trường vẫn cung cấp nhiều mẫu máy kinh vĩ cơ từ các hãng uy tín như:
- Sokkia
- Topcon
- Pentax
- Nikon
Đây là những dòng máy có độ chính xác cao, thiết kế gọn nhẹ, và dễ sử dụng.
9. Địa chỉ mua máy trắc địa chính hãng, uy tín
CÔNG TY CỔ PHẦN CÔNG NGHỆ CHC MIỀN NAM
Chuyên cung cấp các thiết bị trắc địa chất lượng cao với dịch vụ hậu mãi tốt. Đơn vị uy tín với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực cung cấp máy RTK và các thiết bị GPS.
Địa chỉ: 71 Trường Sơn, Phường Tân Sơn Hòa, Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam
Điện thoại: 0965 68 68 69 – 0984 12 08 18
Email: chcmiennamvn@gmail.com
Website: chcmiennam.com
10. Kết luận
Dù công nghệ đo đạc đã có nhiều bước tiến vượt bậc, nhưng máy kinh vĩ cơ vẫn là một phần quan trọng trong ngành trắc địa – xây dựng. Với nguyên lý hoạt động đơn giản, chi phí hợp lý và khả năng vận hành bền bỉ, máy vẫn là công cụ không thể thiếu trong nhiều công trình và trường học. Nếu bạn đang tìm một thiết bị đo góc hiệu quả, dễ sử dụng và tiết kiệm chi phí, máy kinh vĩ cơ chắc chắn là lựa chọn bạn nên cân nhắc.
