Cách sử dụng máy kinh vĩ cho người mới: Hướng dẫn tổng quát và dễ hiểu

Trong lĩnh vực xây dựng và trắc địa, máy kinh vĩ là một trong những thiết bị cơ bản và quan trọng, được dùng để đo góc ngang, góc đứng và hỗ trợ xác định phương hướng. Dù hiện nay máy toàn đạc điện tử ngày càng phổ biến, nhưng máy kinh vĩ vẫn được sử dụng rộng rãi nhờ độ chính xác, độ bền và chi phí thấp hơn.

Đối với người mới, việc làm quen với thiết bị có thể gặp nhiều khó khăn. Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết cách sử dụng máy kinh vĩ, từ khâu chuẩn bị, lắp đặt đến thao tác đo đạc thực tế.

1. Cấu tạo máy kinh vĩ

Máy kinh vĩ (Theodolite) là thiết bị quang học – cơ khí được thiết kế để đo chính xác góc ngang và góc đứng trong công tác khảo sát, xây dựng và địa chất.

Máy kinh vĩ có hai loại chính:

• Máy kinh vĩ quang cơ: Hoạt động bằng cơ cấu cơ khí, đọc số thủ công.

• Máy kinh vĩ điện tử: Có màn hình hiển thị, dễ thao tác và độ chính xác cao hơn.

2. Ưu điểm của máy kinh vĩ

Trước khi học cách sử dụng máy kinh vĩ, bạn nên biết vì sao thiết bị này vẫn phổ biến:

• Giá thành rẻ hơn so với máy toàn đạc.
• Cấu tạo đơn giản, dễ sửa chữa và bảo dưỡng.
• Độ bền cao, hoạt động tốt trong nhiều điều kiện môi trường.
• Độ chính xác đáp ứng nhu cầu đo đạc xây dựng cơ bản.

3. Chuẩn bị trước khi sử dụng máy kinh vĩ

Để đo đạc chính xác, bạn cần chuẩn bị kỹ lưỡng:

• Kiểm tra thiết bị: Máy, chân máy, ốc vít, ống thủy, phụ kiện đi kèm.
• Chọn vị trí đặt máy: Đặt gần mốc cần đo, trên nền đất chắc chắn.
• Chuẩn bị sổ ghi chép: Nếu dùng máy kinh vĩ cơ.
• Đảm bảo an toàn: Tránh ánh sáng chiếu trực tiếp vào mắt qua ống ngắm.

4. Hướng dẫn tổng quát quy trình cách sử dụng máy kinh vĩ

Dưới đây là quy trình từng bước cách sử dụng máy kinh vĩ cho người mới:

Bước 1: Lắp đặt máy lên chân tripod

• Gắn máy chắc chắn lên chân máy.
• Lắp đặt máy để đặt máy đúng vị trí mốc cần đo.

Bước 2: Cân bằng máy

• Dùng ốc cân và ống thủy để chỉnh bọt nước nằm chính giữa.
• Việc cân bằng giúp kết quả đo chính xác và ổn định.

Bước 3: Ngắm mục tiêu

• Sau khi đã kiểm tra dọi tâm và cân bằng máy, ta sẽ tiến hành ngắm mục tiêu.
• Quay máy hướng về mục tiêu, sử dụng khe ngắm sơ bộ để bắt mục tiêu.
• Dùng khoá vi động để khoá chặt chuyển động ngang và chuyển động đứng.
• Điều chỉnh thị kính để nhìn rõ dây chữ thập.
• Điều chỉnh ốc điều quang để nhìn vật rõ nét.
• Di chuyển vi động ngang, vi động đứng để đưa mục tiêu trùng với tâm chữ thập.
• Đọc số đo góc hiển thị trên màn hình.

Bước 4: Ghi và xử lý số liệu

• Ghi chép kết quả đo vào sổ hoặc lưu trong máy.
• Tính toán theo yêu cầu công việc: xác định tọa độ, cao độ hoặc khoảng cách

5. Lưu ý quan trọng khi sử dụng máy kinh vĩ

• Luôn kiểm tra và cân bằng máy trước khi đo.
• Tránh va đập mạnh gây lệch trục ngắm.
• Khi đo trong điều kiện nắng gắt, nên dùng ô che để giảm ảnh hưởng ánh sáng.
• Định kỳ hiệu chuẩn máy tại cơ sở uy tín.
• Khi không sử dụng, bảo quản máy trong hộp chuyên dụng, tránh ẩm ướt.

6. Kinh nghiệm đo đạc thực tế với máy kinh vĩ

Một số mẹo giúp bạn thao tác nhanh và chính xác hơn:

• Đo lặp lại nhiều lần để hạn chế sai số ngẫu nhiên.
• Nếu là người mới, nên thực hành trước ở khu vực dễ đo, sau đó mới áp dụng vào công trình.
• Khi làm việc nhóm, cần phân công rõ ràng: người điều khiển máy, người cầm mia và người ghi chép.
• Thường xuyên kiểm tra điểm (kiểm tra sai số cuối cùng) để đảm bảo số liệu chính xác.

7. So sánh máy kinh vĩ và máy toàn đạc

Nhiều người mới thường nhầm lẫn giữa máy kinh vĩ và máy toàn đạc. Dưới đây là điểm khác biệt:

 

Tiêu chí	Máy kinh vĩ	Máy toàn đạc
Chức năng chính	Đo góc ngang, góc đứng	Đo góc, khoảng cách, tọa độ
Độ chính xác	Vừa phải, phù hợp công trình cơ bản	Rất cao, phù hợp công trình lớn
Giá thành	Thấp	Cao hơn nhiều
Dữ liệu	Ghi chép thủ công hoặc lưu đơn giản	Lưu trữ và xuất dữ liệu qua máy tính
Độ tiện lợi	Nhẹ, dễ mang theo	Đa chức năng, thao tác phức tạp hơn

8. Lợi ích khi nắm vững cách sử dụng máy kinh vĩ

Việc thành thạo cách sử dụng máy kinh vĩ mang lại nhiều lợi ích:

• Đo đạc chính xác, đảm bảo chất lượng công trình.
• Tiết kiệm thời gian, công sức trong quá trình thi công.
• Giúp người mới nhanh chóng làm quen với các thiết bị trắc địa khác.
• Tăng hiệu quả làm việc nhóm và hạn chế sai số.

9. Địa chỉ mua máy đo đạc đất chính hãng, uy tín

CÔNG TY CỔ PHẦN CÔNG NGHỆ CHC MIỀN NAM

Chuyên cung cấp các thiết bị trắc địa chất lượng cao với dịch vụ hậu mãi tốt. Đơn vị uy tín với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực cung cấp máy RTK và các thiết bị GPS.

Địa chỉ: 71 Trường Sơn, Phường Tân Sơn Hòa, Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam

Điện thoại: 0965 68 68 69 – 0984 12 08 18

Email: chcmiennamvn@gmail.com

Website: chcmiennam.com

Facebook

Tiktok

Youtube

10. Kết luận

Máy kinh vĩ là thiết bị cơ bản nhưng cực kỳ quan trọng trong đo đạc xây dựng. Dù bạn là sinh viên, kỹ sư mới ra trường hay người vừa bước chân vào ngành trắc địa, việc nắm rõ cách sử dụng máy kinh vĩ sẽ giúp bạn tự tin hơn khi làm việc thực tế.

Hy vọng với những hướng dẫn chi tiết trong bài viết, bạn có thể dễ dàng thao tác với máy kinh vĩ và đạt kết quả đo đạc chính xác, hiệu quả.